অসম চৰকাৰৰ ডিজিটেল সুশাসন ব্যৱস্থাৰ অগ্ৰণী এক প্ৰচেষ্টা হৈছে ‘সেৱা সেতু’৷ ৰাজহুৱা সেৱা বিতৰণ সুচল কৰাৰ উদ্দেশ্যে সেৱা সেতু উন্মোচন কৰা হৈছিল ২০২১ চনত৷ অসম নাগৰিককেন্দ্ৰিক সেৱা প্ৰদান প্ৰকল্প নামেৰে আৰম্ভ হোৱা এই ব্যৱস্থাক ২০২৩ বৰ্ষৰ ৪ জানুৱাৰীত এক কেবিনেট সিদ্ধান্তৰ জৰিয়তে সেৱা সেতু নামেৰে নামকৰণ কৰা হয়৷
চৰকাৰৰ পৰা নাগৰিকলৈ, চৰকাৰৰ পৰা ব্যৱসায়লৈ, ব্যৱসায়ৰ পৰা নাগৰিকলৈ আৰু অন্যান্য নাগৰিককেন্দ্ৰিক সেৱাসমূহক এখন মঞ্চলৈ অনাটোৱে এই প্ৰকল্পৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল৷ মাননীয় মুখ্যমন্ত্ৰী ড॰ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাৰ নেতৃত্বত এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে কাগজৰ কাম হ্ৰাস কৰি প্ৰশাসনীয় প্ৰক্ৰিয়াসমূহক সৰলীকৃত কৰি তুলিছে৷ এক ডিজিটেল কাৰ্যপ্ৰণালীৰ প্ৰসাৰেৰে এই প্ৰচেষ্টাৰ বাবে প্ৰশাসনৰ দক্ষতা বৃদ্ধি পাইছে৷
তিনিখন স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদ আৰু ৪৭টা চৰকাৰী বিভাগৰ জৰিয়তে সেৱা সেতু প’ৰ্টেলে মুঠ ৬১৬টা সেৱা প্ৰদান কৰি আছে৷ অসম লোকসেৱা অধিকাৰ আইন, ২০১২ৰ অধীনত ৩৮২টা লোকসেৱা অধিকাৰৰ নিৰ্ধাৰিত সময়ত প্ৰদান কৰিবলগীয়া ৰাজহুৱা সেৱা এই প’ৰ্টেলে আগবঢ়াই আহিছে৷ ইয়াৰে তিনিখন স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদৰ পঞ্চাছতকৈ অধিক সেৱাক পৰিষদসমূহৰ প্ৰশাসনীয় ব্যৱস্থাৰ মাজেৰে নিৰ্ধাৰিত সময়ত প্ৰদান কৰাৰ বাবে বিশেষ গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা হৈছে৷ লোক নিৰ্মাণ, জল সম্পদ, জন-স্বাস্থ্য কাৰিকৰী, ভূমি সংৰক্ষণ আৰু জলসিঞ্চন বিভাগৰ ঠিকাদাৰৰ পঞ্জীয়ন তথা অসম চিকিৎসা পঞ্জীয়ন পৰিষদৰ, দন্ত পৰিষদ, অসম ৰাজ্যিক ভাৰতীয় ঔষধি পৰিষদ আৰু বৰ্ড অৱ হোমিঅ’পেথিক ছীষ্টেম অৱ মেডিচিনৰ অধীনত চিকিৎসকৰ পঞ্জীয়নো এই প’ৰ্টেলত উপলব্ধ কৰা হৈছে৷ শিক্ষাৰ্থীৰ মাইগ্ৰেশ্যন, স্থায়ী বাসিন্দাৰ প্ৰমাণপত্ৰ, মিছন বসুন্ধৰা ২.০ আৰু মিছন বৈশ্বুমুঠি-১ৰ অধীনত ভূমি নিষ্পত্তি সেৱা, অসম আৰক্ষী সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন সেৱা, সংখ্যালঘু আৰু গোৰ্খা সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰমাণপত্ৰ সম্পৰ্কীয় সেৱা, নিৰ্মাণৰ অনুমতি, সম্পত্তি কৰ পৰিশোধ, বাণিজ্যৰ অনুজ্ঞাপত্ৰ আদিৰ দৰে বিভিন্ন সেৱা সমূহ সেৱা সেতু প’ৰ্টেলত উপলব্ধ কৰা হৈছে৷
প’ৰ্টেলটো আৰম্ভ হোৱাৰ পাছৰে পৰা ১.৩০ কোটিৰো অধিক আবেদন লাভ কৰা হৈছে আৰু নিষ্পত্তিৰ হাৰ হৈছে ৯০% অৰ্থাৎ ১.১ কোটি আবেদন৷ ৮৬%ৰ সফল নিষ্পত্তিৰ হাৰৰ সৈতে ৭৮,০০০ৰো অধিক অভিযোগ আবেদন প’ৰ্টেলটোত পঞ্জীয়ন হৈছিল৷ পূৰ্বৰ ৫০%ৰ তলত থকাৰ বিপৰীতে বৰ্তমান নিৰ্ধাৰিত সময়ৰ ভিতৰত ৭৪%তকৈ অধিক আবেদনৰ নিষ্পত্তি হৈছে৷ তদুপৰি, প্ৰাপ্ত ৮,৫৩৫টা আপীলৰ ভিতৰত ৩,১৫২খন নিষ্পত্তি কৰা হৈছে৷ ৮,৫৩৫টা আপীলৰ ৩,১৫২টাৰে নিষ্পত্তি কৰা হৈছে৷
ৰাজ্যখনত সেৱা সেতুৰ জৰিয়তে প্ৰদান কৰা সেৱাৰ সুবিধাৰ্থে ৩৬২টা ৰাজহুৱা সুবিধা কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰি ব্যৱস্থাটোক সবলীকৃত কৰা হৈছে৷ প্ৰতিটো পি এফ চি-ত নাগৰিককেন্দ্ৰিক সেৱা প্ৰদানৰ বাবে সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰস্তুত দুগৰাকী পি এফ চি অপাৰেটৰ আৰু এজন ছুপাৰভাইজাৰ থাকে৷ বিভাগৰ পৰা এই পি এফ চি সমূহৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় হাৰ্ডৱেৰ প্ৰদান কৰা হৈছে৷ ৰাজ্যখনত এই পি এফ চিসমূহক আঠটা জ’নত বিভক্ত কৰা হৈছে আৰু প্ৰতিটো জ’নতে মুকলি প্ৰতিযোগিতামূলক নিবিদাৰ জৰিয়তে বাছনি কৰা ভেণ্ডৰে এই পিএফচিসমূহ পৰিচালনা কৰে৷ তেওঁলোকক অসম চৰকাৰৰ জৰিয়তে ‘ভাইবিলিটি গেপ ফাণ্ডিং’ মডেলৰ অধীনত পুঁজি যোগান ধৰা হয়৷ পৰিষদীয় আৰু পাহাৰীয়া এলেকাকে ধৰি বিভিন্ন সম্প্ৰদায়ৰ সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত পি এফ চিসমূহে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে৷ জনজাতীয় নেতৃত্বৰ সৈতে আলোচনাৰ পাছত অসম লোকসেৱা অধিকাৰ আইন আৰু নিয়মৰ সজাগতৰ প্ৰচাৰ কৰা হৈছিল৷ কৰ্মশালা আৰু স্থানীয় ভাষাত লিখা সমলৰ জৰিয়তে চৰ এলেকা, চাহ বাগিচা আৰু দূৰৱৰ্তী জনজাতীয় বেল্টত সামূহিক সজাগতা বৃদ্ধি কৰা হৈছিল৷ পি এফ চি-ৰ লগতে সেৱা সেতুৰ অধীনত নাগৰিককেন্দ্ৰিক সেৱাসমূহ কমন ছাৰ্ভিচ চেণ্টাৰৰ জৰিয়তে গ্ৰহণ কৰিব পাৰি৷ ইলেক্ট্ৰ’নিক্স আৰু তথ্য-প্ৰযুক্তি মন্ত্ৰ্যালয়ে স্থাপন কৰা এক বিশেষ উদ্দেশ্য বাহনৰ (এছপিভি) জৰিয়তে এই কেন্দ্ৰসমূহৰ সামগ্ৰিক পৰিচালনা কৰা হয়৷ সমগ্ৰ অসমত এনে ধৰণৰ ১৭,০০০ এনে উমৈহতীয়া সেৱা কেন্দ্ৰ আছে৷ সেৱা সেতু প’ৰ্টেলটো ব্যক্তিগত ডেস্কটপ আৰু লেপটপটো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি৷
এক স্থিতিস্থাপক ডিজিটেল পৰিৱেশ গঢ়ি তোলাৰ দিশত অসমৰ মাননীয় মুখ্যমন্ত্ৰীগৰাকীৰ দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে সংগতি ৰাখি সেৱা সেতুৰ লক্ষ্য হৈছে সহস্ৰাধিক নাগৰিককেন্দ্ৰিক সেৱা ইয়াত সন্নিৱিষ্ট কৰা ৷ এই উদ্দেশ্যে তথ্য প্ৰযুক্তি বিভাগে ২০২৪ চনত ভাৰত চৰকাৰৰ বিত্ত মন্ত্ৰ্যালয়ৰ অৰ্থনৈতিক পৰিক্ৰমা বিভাগৰ এক বৃহৎ প্ৰকল্পৰ বাবে প্ৰাথমিক প্ৰকল্প প্ৰতিবেদন (পিপিআৰ) দাখিল কৰিছে৷ মই এই লেখাটো লিখাৰ সময়ত এই প্ৰস্তাৱ বিবেচনাধীন হৈ আছে৷ প্ৰকল্পটোৰ জৰিয়তে সেৱা সেতুৰ সেৱাসমূহ মোবাইল প্লেটফৰ্মত উপলব্ধ কৰাৰ পৰিকল্পনা গ্ৰহণ কৰা হৈছে৷
প্ৰকল্পটোৰ অধীনত কিয়স্ক-আধাৰিত ইণ্টাৰেক্টিভ সেৱা প্ৰদান, সেৱা প্ৰদান-অন-হুইল, দুৱাৰডলিত সেৱা প্ৰদান, এখন মঞ্চত সেৱা প্ৰদান, সেৱা সেতু পেমেণ্ট, ৱালেটৰ বেংকিঙৰ দৰে ব্যক্তিগত সেৱা সেৱা সেতুত উপলব্ধ কৰাৰ অভিনৱ পদক্ষেপৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে৷ হাৰ্ডৱেৰ আৰু ছফ্টৱেৰ প্ৰদান কৰি চৰকাৰী বিভাগসমূহৰ তথ্য-প্ৰযুক্তিৰ আন্তঃগাঁথনি শক্তিশালীকৰণৰ লক্ষ্য এই কাৰ্যসূচীৰ অন্তৰ্ভুক্ত৷
ডিজিটেল প্ৰশাসন আৰু নাগৰিক সেৱা প্ৰদানৰ ক্ষেত্ৰত সেৱা প্ৰদান সম্পৰ্কীয় বিশ্লেষণাত্মক সঁজুলিসমূহে বহুমূলীয়া অৰিহণা প্ৰদান কৰিব পাৰে৷ এনে সঁজুলিসমূহে ব্যৱসায়িক সংস্কাৰৰ ক্ষেত্ৰত থকা বাধা আৰু সুবিধাসমূহ চিনাক্ত কৰাত সহায় কৰিব৷ বৰ্তমানৰ সময় হৈছে কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাৰ যুগ৷ এই বিশ্লেষণাত্মক সঁজুলিসমূহৰ বেছিভাগেই স্বয়ংক্ৰিয় আৰু মানৱ হস্তক্ষেপৰ প্ৰয়োজন নাই৷ এই নতুন প্ৰকল্পটোৰ জৰিয়তে এনে বিশ্লেষণাত্মক সঁজুলিসমূহক নাগৰিককেন্দ্ৰিক সেৱাসমূহ প্ৰদানৰ ক্ষেত্ৰত এক অবিচ্ছেদ্য অংশ হিচাপে প্ৰয়োগ কৰাৰ প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰা হৈছে৷ ন্যূনতম ব্যয় সাপেক্ষে সমাজৰ সকলো শ্ৰেণীৰ নাগৰিকৰ বাবে এনে সেৱা প্ৰদান উপলব্ধ কৰাটো সুনিশ্চিত কৰাৰ বাবেও পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰা হৈছে৷ এনেধৰণৰ জনমুখী পদক্ষেপৰ সৈতে মই আশাবাদী যে ‘সবকা সাথ, সবকা বিকাশ’ৰ বাবে সেৱা আৰু সংযোগ সুনিশ্চিত কৰাৰ লক্ষ্যত আমি অতি সোনকালে উপনীত হ’ব পাৰিম৷
